Zicht op ontluikende gecijferdheid – van 1½ tot 6½ jaar
De rekenprestaties van basisschoolkinderen staan onder druk. Terwijl juist een stevige rekenbasis onmisbaar is om in onze digitale samenleving goed te kunnen functioneren. Het goede nieuws: die basis wordt al veel eerder gelegd dan vaak gedacht – in de eerste levensjaren.
Tussen 1½ en 6½ jaar ontwikkelen kinderen spelenderwijs hun gevoel voor getallen, hoeveelheden, structuren en patronen. In deze periode wordt het fundament gevormd waarop zij later hun schoolse rekenvaardigheden bouwen. Hoe steviger dat fundament, hoe groter de kans dat kinderen hun potentieel ten volle kunnen benutten.
Zicht op ontluikende gecijferdheid biedt professionals die werken met peuters en kleuters de kennis en praktische handvatten om die vroege ontwikkeling optimaal te stimuleren. Het boek combineert theorie met voorbeelden uit de praktijk en laat zien hoe rekenen als vanzelfsprekend verweven kan worden in spel, gesprekken en dagelijkse activiteiten.
- Ontdek hoe ontluikende gecijferdheid zich stap voor stap ontwikkelt.
- Leer hoe je als professional aansluit bij de natuurlijke nieuwsgierigheid van jonge kinderen.
- Krijg inspiratie om krachtige rekenprikkels te creëren, passend bij de ontwikkelingsfase van 1 tot 7 jaar.
Een inspirerende en toegankelijke gids voor iedereen die peuters en kleuters begeleidt in hun groei: leerkrachten, pedagogisch medewerkers, onderwijsbegeleiders en opleiders.
Leg samen met jonge kinderen de basis voor rekenen – en voor een leven lang leren
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Uit Zorgprimair, vakblad voor het primair en speciaal onderwijs
ZICHT OP: ONTLUIKENDE GECIJFERDHEID, de doorgaande lijn van 1½ tot 6½ jaar
'Als je bij rekenen een stukje basiskennis mist, blijft dat je achtervolgen (Carla Haelermans, 2022)'
In talrijke publicaties men zich zorgen maakt over de rekenprestaties van de kinderen op de basisschool. Er zijn verschillende visie hoe hiermee om te gaan. Gemeenschappelijk is de intentie dat we met ons onderwijs kinderen in staat stellen hun potentieel zo goed mogelijk tot ontwikkeling te laten komen. Anders gezegd, we willen allemaal zo goed mogelijke reken- en leesprestaties. Dat vindt iedereen belangrijk, zeker in een digitale maatschappij die aan zulke snelle veranderingen onderhevig is en waar een stevige basis van rekenen en lezen onmisbaar is om te kunnen functioneren. Tot zo ver de overeenkomsten.
Maar over het hoe je dit dan kan begeleiden lopen de visies sterkt uiteen. Een van de zienswijzen is door op een zo vroeg mogelijk tijdstip in de ontwikkeling te oefenen met rekenbegrippen (zoals tellen) en leesbegrippen (woordjes) bij te dragen aan een voorspoedige reken- en taalontwikkeling. Vaak komt dat neer op wat we noemen ‘los’ oefenen. In onze visie is dit niet de passende weg.
In Zicht op: ontluikende gecijferdheid 1½ tot 6½ (deel 1) laten we zien dat jonge kinderen in de leeftijd 1½- 6½ jaar op een andere manier leren dan kinderen ouder dan 6½/7 jaar. Leren gaat dan niet over wel of geen gebruik maken van een programma, maar gaat erover dat kinderen de wereld leren verkennen en ontdekken en dat zij dit doen met al hun zintuigen. Én door spel. Spel is daarbij de krachtige context waarin het jonge kind met ondersteuning van een vaardige begeleider volop kan groeien (Boland et.al, 2022). Dat spel moet passen bij de belevingswereld van het kind. Daardoor ontwikkelen zij zich naar volgende ontwikelingsfases waar weer andere dingen geleerd worden.
In ’Zicht op: automatisering van 1 – 100’ (deel 2) vervolgen we de rekenontwikkeling vanaf zo 6½ jaar. In het automatiseringsproces van 1-100 kun je geen stappen overslaan. We besteden uitgebreid aandacht aan hoe onze visie en de uitwerking daarvan in de praktijk te verenigen is met het werken met een methode.
We laten de opbouw van dit boek in twee delen in schema zien:
1 ½ - 4/ ½ 3 ½ - 6½ groep 3/4
cognitieve ontwikkeling ontluikende gecijferdheid automatisering 1-100
Zicht op: ontluikende gecijferdheid van 1 ½ - 6½ jaar
In dit deel krijg je inzicht in:
- Hoe je als pedagogische medewerker/ leerkracht door goed observeren zicht krijgt op ontwikkeling van kinderen op het gebied van rekenen/wiskunde. Daarbij leggen we in de
uitwerking naar de praktijk regelmatig verbanden met de andere ontwikkelingsdomeinen. In onze visie ontwikkelt het jonge kind zich immers op de verschillende ontwikkelingsdomeinen in samenhang (Oenema, 2018). In de voorbeelden maken we zichtbaar hoe deze visie te vertalen naar handelen in de praktijk.
- Het ontwikkelen en leren van het jonge kind. Jonge kinderen leren door spel. Dat betekent niet dat je als pedagogisch medewerker (pm’er)/leerkracht zomaar je aanbod organiseert. Het kind heeft weliswaar geen (ontwikkelings)doel voor ogen, maar het is wel de bedoeling dat het zich ontwikkelt. En dat het zich bepaalde doelen in zijn ontwikkeling eigen maakt. En daarin ben jij als pm’er/leerkracht de spil. Door goed te observeren, weet je waar het kind zich in zijn ontwikkeling bevindt en kun je je aanbod en de organisatie van je aanbod daarop afstemmen: het beredeneerde aanbod. Op die manier wordt het kind geprikkeld, uitgenodigd de volgende stap in zijn ontwikkeling te maken.
- Hoe je je aanbod kunt afstemmen op de ontwikkeling van het kind. Dit is de kern van onze visie. Afstemmen op de ontwikkeling van het kind betekent het mogelijk maken van een ononderbroken ontwikkeling, een doorgaande lijn in het onderwijs. Een belangrijke voorwaarde hierin is een onderwijsteam dat werkt vanuit een gezamenlijke visie, samenwerkt om een gemeenschappelijk doel te bereiken: het creëren van optimale ontwikkelings- en leerkansen voor het kind.
In deel 2 bespreken we theorie en praktijk van het aanvankelijk rekenen: groep 3, 4 en de overgang naar groep 5.
We gaan in dit boek uit van de kennis die pm’ers en leerkrachten hebben van het gebied ontluikende gecijferdheid/rekenen-wiskunde, opgedaan in hun opleiding en de praktijk.
Over de auteurs
Drs. Harry Janssens
|
|
Drs. Gerda Woltjer
|
is pedagoog/onderwijsadviseur. Zijn specialisme is de zorg op de basisschool te stroomlijnen op het gebied van gedrag, werkhouding en leerprestaties.
|
|
is zelfstandig auteur met ruime ervaring met het onderwijs vanuit verschillnde functies als psycholoog, beleidsmedewerker O.C.W en als inspecteur basisonderwijs.
|
